Poszukiwanie tożsamości w świecie replik
Dla wielu kolekcjonerów każdy dokument kolekcjonerski to nie tylko przedmiot – to fragment opowieści, część tożsamości. Badania psychologiczne przeprowadzone przez McIntosha i Schmeichela sugerują, że kolekcjonerzy są przyciągani do zbierania przedmiotów jako środka wzmacniania poczucia własnej wartości poprzez wyznaczanie celów, które są namacalne i osiągalne ResearchGate.
Wśród kolekcjonerów można znaleźć osoby, które poszukują połączenia z konkretnym okresem historycznym lub wydarzeniem. Badania neurobiologiczne sugerują, że zachowania kolekcjonerskie mogą w niektórych przypadkach wynikać z uszkodzeń lub nieprawidłowości w przyśrodkowej korze przedczołowej, która odpowiada za regulację zachowań poznawczych Wikipedia.
“Mój dziadek walczył w II wojnie światowej. Niestety, nie zdążyłem go poznać. Kiedy zbieram dokumenty kolekcjonerskie opinie na jego temat stają się pełniejsze, jakbym budował most między naszymi światami” – mówi Janusz Lewandowski, pasjonat historii wojskowości. Według dr Shirley M. Mueller, ekspertki w dziedzinie neuropsychologii kolekcjonerstwa, takie zachowania są często związane z otwartością na doświadczenia – jedną z cech Wielkiej Piątki cech osobowości związanych z kolekcjonerstwem Journal of Antiques.
Potrzeba kontroli i uporządkowania chaotycznej rzeczywistości
Psychologowie zauważają, że zbieractwo, w tym kolekcjonowanie replik dokumentów, może być mechanizmem radzenia sobie z lękiem przed chaosem i nieprzewidywalnością życia. Psychologowie różnicują między zachowaniem kolekcjonerskim, które jest uważane za normatywne, a ekstremalnym zbieractwem, które jest patologizowane w piątej edycji Podręcznika Diagnostycznego i Statystycznego Zaburzeń Psychicznych (DSM-5) Club Oenologique.
Każdy nowy dokumencik włączony do kolekcji staje się małym zwycięstwem, momentem triumfu w nieustannej pogoni za kompletnością zbioru. Ukończenie zestawu jest uważane za jedną z kluczowych motywacji w psychologii kolekcjonera, niezależnie od tego, czy kolekcja ma wartość finansową czy nie, jak wskazuje dr Shirley Mueller w swoich badaniach Club Oenologique.
“To jak rozwiązywanie wielkiej zagadki historycznej” – opowiada Anna Kowalska, która gromadzi repliki starych kart miejskich. Według badań psychologicznych, zbieranie memorabiliów często wywołuje pozytywne emocje, poprawia nastrój i daje poczucie przynależności, zgodnie z publikacjami Awesome Artifacts Awesomeartifact.
Wspólnota i przynależność społeczna
Kolekcjonerstwo to nie tylko samotnicze zajęcie – to również sposób na nawiązywanie relacji z podobnie myślącymi osobami. McIntosh i Schmeichel opisują kilka aspektów zachowania kolekcjonerskiego, w tym zbieranie informacji o obiektach, “zaloty” wobec nich poprzez tworzenie przywiązania, a następnie “polowanie” na obiekty, co często odbywa się w kontekście społecznym ResearchGate.
“Jak czytam dokumenty kolekcjonerski opinie na forach, czuję, że należę do wyjątkowej społeczności” – przyznaje Tomasz Wiśniewski, który od dziesięciu lat zbiera repliki starych biletów kolejowych. Badania prowadzone przez Journal of Antiques and Collectibles wskazują, że ekstrawertycy mogą być bardziej zaangażowani w społeczne aspekty świata sztuki, uczestnicząc w otwarciach i aukcjach oraz aktywnie uczestnicząc w społeczności kolekcjonerskiej Journal of Antiques.
Psychologowie podkreślają, że przynależność do grupy kolekcjonerów zaspokaja fundamentalną potrzebę człowieka – bycia częścią wspólnoty. Badania opublikowane w Academic OneFile wykazały, że memorabilia związane z modą służą jako “aide-mémoires” i są nośnikami złożonych, istotnych dla siebie informacji, które pobudzają autorefleksję Gale.
Kompensacja i ucieczka od rzeczywistości
Dla niektórych osób kolekcjonowanie historycznych dokumencików może pełnić funkcję kompensacyjną – pozwala uciec od problemów teraźniejszości w bezpieczny świat przeszłości. Perspektywa psychoanalityczna generalnie identyfikuje pięć głównych motywacji do kolekcjonowania: w celach egoistycznych, w celach bezinteresownych, jako zachowanie, odbudowę historii i poczucie ciągłości, jako inwestycję finansową oraz jako formę uzależnienia Wikipedia.
Warto zaznaczyć, że dowód osobisty kolekcjonerski może być również formą inwestycji – zarówno finansowej, jak i emocjonalnej. Badania wskazują, że dobra cyfrowe są w wielu przypadkach istotnymi innowacjami w stosunku do ich fizycznych odpowiedników, jednak ludzie przypisują mniejszą wartość cyfrowemu niż fizycznemu wariantowi tego samego dobra ResearchGate.
“Zacząłem zbierać repliki dla przyjemności, ale szybko zauważyłem, że niektóre dokumenty kolekcjonerskie zyskują na wartości. To podwójna satysfakcja – robię co lubię i jednocześnie inwestuję” – mówi Piotr Adamski, kolekcjoner od ponad 15 lat. Badania psychologiczne pokazują, że dla wielu kolekcjonerów każdy przedmiot w zbiorze służy jako element większej układanki – osobistej historii kolekcjonera, jego potrzeb, lęków i marzeń Awesomeartifact.
